Het Polenkamp stond benedendijks aan de Benedenrijweg in Slikkerveer, pal tegenover Electro Smit Slikkerveer.
Een 'Polenkamp'? Is dat er in Ridderkerk?
Nee, het was er. Het stond benedendijks aan de Benedenrijweg in Slikkerveer, pal tegenover Electro Smit Slikkerveer. Daar woonden na de oorlog vanaf 1947 Poolse werknemers van dat bedrijf. Electro Smit Slikkerveer had een schreeuwende behoefte aan werkkrachten. De Polen brachten uitkomst. Een gesprek met Wïeslaw (Eric) en Dini Hinborch:
Moest u politiek asiel aanvragen?
"Nee, de eerste tijd moest ik wel elke maand een verblijfsvergunning aanvragen. Dat was hinderlijk en ongemakkelijk. , "Vraag toch je Nederlanderschap aan", raadde Van Alphen van de gemeente me aan. Als militair (geallieerde) kon ik dat zo gratis aanvragen. De Polen die later uit Duitsland kwamen en bij Smit Slikkerveer werkten, vroegen dat ook aan. Maar dan moesten ze daar wél voor betalen."
U wilde voor 110% Nederlander zijn.
"Ja, bij onderwijzer de Bilde kreeg ik Nederlandse les en pianoles. Je voelde je toch ontheemd. Gelukkig kon ik ook bij twee Nederlandse gezinnen terecht, bij de familie Mom en de familie Van Lint. Meneer Mom heeft er zelfs voor gezorgd dat ik bij de kroning van Prinses Juliana tot koningin kon zijn. De familie van Lint heeft me altijd op alle mogelijke manieren gesteund. Het contact met die gezinnen had natuurlijk ook een gunstige invloed op mijn Nederlands."
Dini Hinborch:
"Ik was bevriend met de dochter van de onderwijzer aan de Nutsschool in Slikkerveer, meneer De Bilde. Die heeft heel veel voor de Polen gedaan. En daar zag ik hem. Ik was toen 15 jaar. Dat is jong, ja. We werden in onze vriendschap tegengewerkt, maar dat versterkte, zoals zo vaak, de band alleen maar. Bovendien was het kleuterschooltje op het terrein van Electro Smit Slikkerveer ook de plaats waar ik met mijn vriendin op scouting zat. Zo is het gekomen. We zijn nu meer dan 60 jaar getrouwd. Drie jaar geleden kwam burgemeester Attema ons gelukwensen."
Het was toen niet gemakkelijk een woning te hijgen?
"Nee, er was nog een vreselijke woningnood toen we trouwden in 1951. We woonden in bij mijn schoonouders. Later konden we gelukkig een Duplexwoning krijgen in de Graaf Janstraat, met een tuintje. Heerlijk. En we woonden nog in de Troelstrastraat."
Wat voor werk deed u?
"Ik begon bij Smit Slikkerveer als isoleerder. Iets wat ik goed kon maar ik wilde na enige tijd wel interessanter werk doen. Of weg uit Nederland, net als andere Polen die naar Canada, de Verenigde Staten of Nieuw-Zeeland verhuisden. Maar mijn vrouw wilde niet. Ook bleek het niet zo gemakkelijk Canada binnen te komen. Mijn leidinggevende hield ander werk tegen. Hij had immers aan mij een goede werker. Gelukkig was zijn chef het daar niet mee eens. Die maakte dat ik bij de apparatenbouw kon gaan werken. Ik heb de 40 jaar bij het bedrijf volgemaakt."
Hoe voelbaar waren toen de klassenverhoudingen?
"Een voorbeeld: de dochter van een van de directeuren hoefde geen toelatingsexamen voor de hbs te doen. Onze zoon die zeer goed kon leren, wel. Onderwijzer De Bilde was het er beslist niet mee eens."
Werd er veel gestaakt?
"Gestaakt werd er niet. Wel werd, zoals nu op dit moment, voor een tijdje het werk onderbroken."
In 1972 werd in Electro-nieuws gemopperd dat na 25 jaar de Polen niet verder hadden weten door te groeien in hogere functies in het bedrijf. Beiden: "Ja dat is een terecht kritische opmerking. Je bleef toch de buitenlander hoe goed je je werk ook deed. Je voelde je teruggedrukt. In wezen kan je het discriminatie noemen. Onze kinderen hebben goed kunnen studeren. We zagen het belang daar van in. Ze hebben een goede plek in de maatschappij gevonden."
We kijken naar de foto' s van het Polenkamp die Eric in die jaren maakte. "Ik weet nog dat ik de enige was die een fotoapparaat bezat. Dat is maar goed geweest. Nu kun je zien hoe het daar vroeger was. Later in 1952 kwamen er ook Molukkers in het kamp wonen. Weer later Spanjaarden. Allen werknemers bij Electro Smit Slikkerveer. Veel Ridderkerkers van nu weten niet eens dat het kamp bestaan heeft."
Dick de Winter.